Predstavnici NVO Mladiinfo Montenegro prisustvovali su konferenciji povodom predstavljanja analize akcionog plana 2016-2020 i njegove realizacije, koja je održana šestog juna 2018. godine u Hotelu Hilton u Podgorici.
Analizu pod nazivom “Integracija i prava osoba sa invaliditetom u Crnoj Gori” predstavila je Nataša Borović, predsjednica Saveza udruženja paraplegičara Crne Gore. Osim nje na ovom događaju govorili su Kemal Purišić, Minstar rada i socijalnog staranja, Vlada Crne Gore, Šućko Baković, Zaštitnik ljudskih prava i sloboda, Milan Radović, koordinator programa ljudskih prava u GA, Dejan Bašanović, direktor Udruženja paraplegičara Podgorice.
„Vlada Crne Gore krajem 2007. godine donijela je strategiju za integraciju osoba sa invaliditetom u Crnoj Gori za period 2008-2016 godina. To je prvi strateški dokument kojim je analizirano postojeće stanje u kojem se nalaze lica sa invaliditetom sa nizom mjera i preporuka koje treba u osmogodišnjem periodu preduzeti da bi se unaprijedio položaj pomenute populacije“, za početak podsjetio je Kemal Purišić, ministar rada i socijalnog staranja.
Kao razlog za donošenje druge strategije za period 2016-2020 godine navodi se nastavak rada na unaprijeđenju položaja lica sa invaliditetom i uspostavljanje najšireg pravnog okvira za definisanje politike prema licima sa invaliditetom u skladu sa socijalnim modelom pristupu invalidnosti.
„Oblasti prepoznate u ovom strateškom dokumentu su pristupačnost, jednakost, participacija, zapošljavanje, obrazovanje i zdravstvena zaštita“, naveo je Purišić.
U oblasti zapošljavanja vidi se napredak kroz podatke da su početkom 2016. godine 93 poslodavca ostvarivala pravo na subvenciju zarade za 128 zaposlenih lica sa invaliditetom, dok je krajem 2017. godine 214 poslodavaca ostvarivalo to pravo za 319 zaposlenih lica sa invaliditetom.
„Rezultati istraživanja o obimu i tipovima diskriminacije OSI u Crnoj Gori za 2017. godinu pokazali su da OSI prepoznaju najmanji stepen ostvarivanja zakonom garantovanih prava u području zapošljavanja i to 78 odsto, napredovanje u poslu 76 odsto, učešće u sportskim aktivnostima 69 odsto, pristupačnost kulturnim dobrima 63 odsto i korištenje javnih površina, prevoza 61 odsto“, istakao je Šućko Baković, Zaštitnik ljudskih prava i sloboda.
Izmjenom propisa kojima je uređeno planiranje prostora, urbanističko građevinska inspekcija se od novembra 2017. godine nalazi u sastavu Ministarstva održivog razvoja i turizma. Od novembra mjeseca pa do kraja 2017. godine nije izvršen nijedan inspekcijski nadzor ove inspekcije.
„Analiza akcionog plana 2016-2017 godine, gledano sa aspekta koliko je strategija realizovana došli smo do nekih konkretnih zaključaka. I dalje ne postoje zakonske osnove da lica sa invaliditetom po jedinstvenom kriterijumu dobiju status kao takva, ne postoji komisija koja ima određene kriterijume koja bi to adekvatno ustanovila“, navela je Nataša Borović, predsjednica Saveza udruženja paraplegičara Crne Gore.
One stavke koje se navode kao neprihvatljive ili nedovoljno implementirane su: izmjena zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti, pitanje rehabilitacije, pomagala(ograničenost, kvalitet pomagala nije dobar), oblast rada i zapošljavanja.
„Grant šema jeste ono što je značajno ali analizom sve je manje organizacija lica sa invaliditetom koja dobijaju podršku“, dodala je Borović.
Predlog koji je proistekao jeste da se uradi analiza koji je procenat lica sa invaliditetom koja su bila uključena u više projekata tokom godine, koji je to procenat OSI koji je zaposlen na neodređeno.
„Lica sa invaliditetom su najobučenija lica, prošli su sve moguće obuke koje postoje tokom ovih grant šemi, ali i dalje nisu zaposleni na period duži od šest mjeseci“, dodala je i naglasila Borović.
Ispred Udruženja paraplegičara Podgorica govorio je Dejan Bašanović koji je govorio o dvije oblasti ove strategije i to pristupačnost i zapošljavanje, a koje su analizirane sa kolegama iz Udruženja paraplegičara Bar i Udruženje paraplegičara Pljevlja.
„Mogu se pohvaliti odličnom saradnjom sa nadležnim ministarstvima. Ono što je nešto što se izdvaja jeste da imamo jedan set zakonskih propisa koji je zaista dobar, ali problem je jako spora implementacija“, naveo je Bašanović.
Ono što predstavlja kamen spoticanja jeste nedostupnost velikog broja institucija, arhitektonska pristupačnost, pristup uslugama, pristup informacijama, taksi prevoz za OSI, zapošljavanje lica sa invaliditetom i dobijanje ugovora na neodređeno.
